पुणे शहरातील हडपसर भागातील रहिवासी असलेल्या बापू बाळकृष्ण कोमकर (४९) आणि त्यांच्या पत्नी कमिनी कोमकर (४२) यांचा लिव्हर ट्रान्सप्लांट शस्त्रक्रियेनंतर मृत्यू झाला आहे. ही घटना १५ ऑगस्ट २०२५ रोजी संह्याद्री सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल, डेक्कन शाखेत घडली. कमिनी यांनी आपल्या पती बापू यांना लिव्हरचा भाग दान केला होता, मात्र शस्त्रक्रियेनंतर दोघांचाही मृत्यू झाल्याने कुटुंबीयांनी वैद्यकीय हलगर्जीपणाचा आरोप केला आहे. या प्रकरणी महाराष्ट्र आरोग्य विभाग, पुणे महानगरपालिका (PMC) आणि राज्य मानवी अवयव प्रत्यारोपण विभागाने हॉस्पिटलला नोटीस बजावली असून, तपास सुरू आहे. ही घटना आरोग्य सेवेतील जोखीम आणि प्रत्यारोपण प्रक्रियेच्या पारदर्शकतेवर प्रश्न उपस्थित करते.
१५ ऑगस्ट २०२५ रोजी संह्याद्री हॉस्पिटलमध्ये बापू आणि कमिनी यांची लिव्हर ट्रान्सप्लांट शस्त्रक्रिया करण्यात आली. बापू हे यकृताच्या आजाराने ग्रस्त होते आणि त्यांना कमिनी यांच्या लिव्हरचा भाग प्रत्यारोपित करण्यात आला. शस्त्रक्रियेनंतर बापू यांची प्रकृती खालावली आणि १७ ऑगस्ट रोजी कार्डिओजेनिक शॉकमुळे त्यांचा मृत्यू झाला. कमिनी यांची सुरुवातीला प्रकृती स्थिर होती, मात्र नंतर त्यांना संसर्ग झाला आणि सेप्टिक शॉक व मल्टी-ऑर्गन डिसफंक्शनमुळे २१ ऑगस्ट रोजी त्यांचाही मृत्यू झाला. कुटुंबीयांनी सांगितले की, कमिनी या पूर्णपणे निरोगी होत्या आणि त्यांना उच्च रक्तदाब किंवा मधुमेहासारखे कोणतेही आजार नव्हते. या शस्त्रक्रियेसाठी कुटुंबाने घर गहाण ठेवून पैसे उभे केले होते, ज्यामुळे ही घटना अधिक दुःखद ठरते.
बापू हे यकृताच्या गंभीर आजाराने ग्रस्त होते आणि त्यांना लिव्हर ट्रान्सप्लांटची गरज होती. कमिनी यांनी पतीच्या जीवनासाठी लिव्हरचा भाग दान करण्याचा निर्णय घेतला. संह्याद्री हॉस्पिटल हे प्रत्यारोपणासाठी अधिकृत असून, दरमहा सरासरी ३ ते ४ लिव्हर ट्रान्सप्लांट शस्त्रक्रिया येथे होतात. हॉस्पिटलने सांगितले की, दोन्ही रुग्णांना शस्त्रक्रियेच्या जोखमीबाबत पूर्वीच समुपदेशन करण्यात आले होते आणि बापू हे उच्च जोखमीचे रुग्ण होते. मात्र, कुटुंबीयांचा दावा आहे की, कमिनी यांच्या मृत्यूबाबत स्पष्टता नाही आणि हॉस्पिटलने योग्य काळजी घेतली नाही.
उपसंचालक आरोग्य सेवा, पुणे सर्कल, डॉ. नगनाथ येंपल्ले यांनी २४ ऑगस्ट रोजी हॉस्पिटलला नोटीस बजावली. त्यात प्रत्यारोपण प्रक्रियेचे व्हिडिओ रेकॉर्डिंग, उपचाराची रेखा, ऑपरेशन थिएटरचे स्वॅब कल्चर रिपोर्ट आणि सर्जनांच्या नावांची माहिती मागवली आहे. ट्रान्सप्लांटेशन ऑफ ह्युमन ऑर्गन्स अॅक्ट (THOA), १९९४ अंतर्गत ही नोटीस आहे. २६ ऑगस्ट रोजी PMC ने हॉस्पिटलला नोटीस बजावली आणि २४ तासांत स्पष्टीकरण मागितले. डॉ. सूर्यकांत देवकर यांनी ही कारवाई केली. राज्य मानवी अवयव प्रत्यारोपण विभागातील डॉ. अभिजीत फडणीस यांनी सांगितले की, हॉस्पिटलने मृत्यूची माहिती विभागाला दिली नव्हती, जे बंधनकारक आहे. तज्ज्ञ पॅनेलद्वारे कागदपत्रांची तपासणी होईल.
कमिनी यांचा मृतदेह ससून जनरल हॉस्पिटलमध्ये पोस्ट-मॉर्टमसाठी पाठवण्यात आला. डॉ. येल्लपा जाधव यांनी हे मेडिको-लीगल केस असल्याचे सांगितले. डेक्कन जिमखाना पोलिस स्टेशनमध्ये अपघाती मृत्यूची नोंद करण्यात आली आहे. कुटुंबीय पोस्ट-मॉर्टम अहवाल मिळाल्यानंतर पोलिस तक्रार दाखल करणार आहेत. वैद्यकीय हलगर्जी सिद्ध झाल्यास एफआयआर नोंदवला जाईल. हॉस्पिटलने काही कागदपत्रे सादर केली असून, पूर्ण सहकार्य करण्याचे आश्वासन दिले आहे. तज्ज्ञ समितीचे पुनरावलोकन सुरू आहे.
कमिनी यांचा भाऊ बालराज वाडेकर यांनी हलगर्जीपणाचा आरोप केला आणि गुन्हेगारी तपासाची मागणी केली. ते म्हणाले, “कमिनी निरोगी होत्या, तरीही त्यांचा मृत्यू कसा झाला?”
हॉस्पिटलने दुःख व्यक्त केले आणि सांगितले की, सर्व वैद्यकीय प्रोटोकॉलचे पालन करण्यात आले. ते तपासात पूर्ण सहकार्य करतील आणि पारदर्शकता राखतील.
सोशल मीडियावर आणि बातम्यांमध्ये ही घटना चर्चेची ठरली आहे. काहींनी प्रत्यारोपण प्रक्रियेच्या सुरक्षेवर प्रश्न उपस्थित केले, तर काहींनी कुटुंबाला सहानुभूती व्यक्त केली.
ही घटना लिव्हर ट्रान्सप्लांटसारख्या जटील शस्त्रक्रियांच्या जोखमी दर्शवते आणि वैद्यकीय प्रक्रियेत पारदर्शकता आणि जबाबदारीची गरज अधोरेखित करते. तपास पूर्ण झाल्यानंतर सत्य समोर येईल आणि योग्य कारवाई होईल. या प्रकरणाने प्रत्यारोपण केंद्रांना अधिक सतर्क राहण्याची गरज निर्माण केली आहे. कुटुंबीयांना न्याय मिळावा ही अपेक्षा आहे.
