पहलगाम हल्ल्याने तणाव वाढला
२२ एप्रिल २०२५ रोजी जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथे दहशतवाद्यांनी नागरिकांवर गोळीबार केला, ज्यामध्ये २६ जणांचा मृत्यू झाला. भारताने या हल्ल्यासाठी पाकिस्तान-आधारित दहशतवाद्यांना जबाबदार ठरवले आहे, तर पाकिस्तानने यामागे आपला हात असल्याचा आरोप फेटाळला आहे. या हल्ल्यानंतर दोन्ही देशांमधील संबंध तीव्र तणावाखाली आले. पाकिस्तानने २४ एप्रिल रोजी भारतीय विमानांसाठी आपले हवाई क्षेत्र बंद केले होते, ज्याला भारताने आता प्रत्युत्तर दिले आहे.
हवाई क्षेत्र बंदीचा परिणाम
भारताने ३० एप्रिल रोजी ‘नोटिस टू एअर मिशन्स’ (NOTAM) जारी करून पाकिस्तानी विमानांना २३ मे २०२५ पर्यंत भारतीय हवाई क्षेत्रात प्रवेशास मनाई केली आहे. यामुळे पाकिस्तान इंटरनॅशनल एअरलाइन्स (PIA) सारख्या विमान कंपन्यांना क्वालालंपूर, सिंगापूर आणि थायलंडसारख्या दक्षिण-पूर्व आशियाई गंतव्यस्थानांसाठी चीन किंवा श्रीलंका मार्गे लांबचा मार्ग घ्यावा लागेल. यामुळे उड्डाणाचा वेळ आणि इंधन खर्च वाढेल, ज्याचा थेट परिणाम पाकिस्तानच्या आधीच अडचणीत असलेल्या विमानन उद्योगावर होईल. पाकिस्ताननेही भारतीय विमानांसाठी हवाई क्षेत्र बंद केल्याने भारतीय विमान कंपन्यांना, विशेषतः एअर इंडिया आणि इंडिगोला, युरोप आणि उत्तर अमेरिकेसाठी लांब मार्ग घ्यावे लागत आहेत. यामुळे उड्डाणांचा वेळ १.५ तासांपर्यंत वाढला असून, दरमहा सुमारे ३०७ कोटी रुपयांचा अतिरिक्त खर्च होत आहे.
पाकिस्तानचे नुकसान
पाकिस्तानच्या हवाई क्षेत्र बंदीमुळे त्यांना दररोज सुमारे २३२,००० डॉलरच्या ‘ओव्हरफ्लाइट फी’चे नुकसान होत आहे. यापूर्वी २०१९ मध्ये बालाकोट हल्ल्यानंतर पाकिस्तानने हवाई क्षेत्र बंद केले होते, तेव्हा त्यांना १०० दशलक्ष डॉलरचे नुकसान झाले होते. तज्ज्ञांचे मत आहे की, सध्याच्या बंदीमुळेही पाकिस्तानला असेच आर्थिक नुकसान होऊ शकते.
